Adıyaman: Deprem Yardım (FAZ 2)

ADIYAMAN ACİL MÜDAHALE BİLGİ NOTU

Dernek Yönetim Kurulu üyemiz Jale Velibeyoğlu tarafından bölge ziyareti sonrası oluşturulan rapor.

Rapor Düzenleme Tarihi:  11 Şubat 2023

Adıyaman Mevcut Durum

Adıyaman, 11 il içinde depremden en fazla etkilenen illerden biri. Adıyaman’da depremden en fazla etkilenen yerler, Adıyaman Merkez, Gölbaşı ve Besni olmuştur. Adıyaman geneline baktığımızda dağ köylerinin çok zarar gördüğü tespit edilmiştir.

Adıyaman Merkez’in %80’i depremden ağır zarar görmüştür. Adıyaman’da 1944 bina tamamen yıkılmış olup, acilen yıkılması gereken 7000 ağır hasarlı bina bulunmaktadır.

Adıyaman Belediyesi ve Belediyecilik Hizmetleri

Adıyaman Belediyesi’nin ana binası depremde tamamen yıkılmıştır. Adıyaman şehir merkezinin kanalizasyon, su ve atık su sistemi tamamen çökmüştür. 

Kentin belli noktalarına su verilmekte olup verilen suyun kalitesi de iyi değildir. Temiz su için acilen filtreleme sisteminin kurulması gerekmektedir.

Adıyaman Belediyesi’nin en önemli sorunlarından biri de belediye çalışanlarının %80’inin evinin yıkılması ve yakın akrabalarını depremde kaybetmeleridir. Şu anda insanlar, barınma sorunu nedeniyle hızla kenti terk etmektedir. Belediye çalışanları da kenti terk etmek istemektedir. Bu durumda Adıyaman Belediyesi ve kent tamamen çökecektir. Bu nedenle Belediye çalışanlarının konaklayabilmesi için acilen 100 konteynere ihtiyaç duyulmaktadır. 

Elektrik ve Doğalgaz

Depremin 4. Gününden itibaren kente elektrik verilmeye başlanmıştır. 

Kente henüz doğalgaz verilmemiştir.

Barınma Sorunu

Yukarıda da belirtildiği gibi kentte binaların %80’i yıkılmıştır. Barınma sorunu had safhadadır. Evleri yıkılan veya oturulamaz durumda olan halkın bir kısmı Kahta ve Besni kırsalındaki akrabalarının yanına gitmiştir. Bir kısmı da AFAD tarafından farklı illere yönlendirilmiştir.

Adıyaman’da depremden etkilenen yerlerde marketler, bakkallar, fırınlar kapalıdır. Yani halkın parası olsa bile bir şey alması olanaksızdır. Sağlam olan binalardaki yağmalanmamış marketlerin en kısa sürede açılması beklenmektedir.

Adıyaman Merkez’de kalanlar ise çok kötü şartlarda yaşamaktadırlar. Şehirde henüz konteyner kent kurulmamıştır. Çadır kentlerin kurulma çalışmaları devam etmektedir. Halk evinin önünde çadır kurmayı tercih etmektedir. Kentin içinde kurulan küçük gruplar halindeki çadır topluluklarının elektrik, su, tuvalet ve güvenlik sorunları bulunmaktadır. Ayrıca, geceler çok soğuk olduğundan depremzedeler “enkazdan kurtulduk, donarak öleceğiz” demektedirler. 

Merkezde kalan depremzedeler, derme çatma naylon barınaklarda veya arabalarında yaşamaya çalışmaktadır. Bu nedenle acilen konteyner kentlere veya prefabrik barınaklara ihtiyaç vardır. Ama bu alanların mutlaka sosyal donatılarla (hub) desteklenmesi gerekmektedir.

Ayrıca kurulan çadır kentlerde duş + tuvalet + çamaşırhane + toplum merkezlerinin olması gerekmektedir.

Adıyaman’da Organize Sanayi Bölgesi yani fabrikaların olduğu bölge çok zarar görmemiştir. Fakat işçilerin evleri yıkıldığından hepsi kenti terk edip köylere gitmiştir. Fabrikaların tekrar çalışabilmesi için işçilerin barınma sorununun çözülmesi gerekmektedir. Bu da işçiler için bir sahra çadırının kurulması ile mümkün olabilir. Fakat, Türkiye’de sahra çadırları şu an sadece Kızılay ve AFAD için üretilmekte olup Organize Sanayi Bölgeleri için sahra çadırı bulmak neredeyse imkansızdır.

Yıkılan binalarla birlikte ticaret hayatının da son bulduğu düşünülürse kentin durumunun ne kadar zor olduğu daha iyi anlaşılabilir.

Bölgede Yaşayanların Ruh Hali

Bütün Anadolu kentlerinde olduğu gibi Adıyaman’da bütün akrabalar aynı mahallede veya aynı binada yaşamaktadırlar. Deprem nedeniyle binaların %80’inin çökmesi sonucunda insanlar çok sayıda aile üyelerini ve akrabalarını kaybetmişlerdir. Ortalama olarak bir ailede 25-30 akraba kaybı olmuştur. Bütün ailesini kaybeden tek başına kalan çok sayıda yaşlı, yetişkin kadın, erkek veya genç bulunmaktadır. 

Halk hala şok içindedir ve kayıplarının yasını henüz tutmamıştır. Kurtulma, ayakta kalma, barınma sorunu gibi sorunlarla uğraşmaktadır. Kent içi, bölgeye gelen destek grupları, belediyeciler, sağlıkçılar, gönüllüler nedeniyle gündüzleri hareketlidir. Fakat bir hafta içinde bu insanlar da kenti terk ettiğinde durum kalan insanlar için çok dramatik olacaktır.

İnsanların kayıplarıyla başa çıkması, hayata tekrar tutunması için mutlaka psiko-sosyal desteğe ihtiyaç vardır.